Притяжательный падеж выражает принадлежность одного предмета кому-либо (платье мамы), отношение части к целому (ножка стола), поэтому в притяжательнном падеже после существительного обязательно упо-требляется зависящее от него другое имя существительное с аффиксом принадлежности 3 л. ед. ч.

Например: Классның тәрәзәсе, укучының эше.

Падежные вопросы: кемнең? (кого? чей?) нәрсәнең? (чего?)

Падежные окончания: -ның, -нең.

56. Переведите.

а) Кемнең? Әтинең, балаларның, кешеләрнең, кунакның.

б) Нәрсәнең? Мәктәпнең, йортның, өстәлнең, гаиләнең.

57. Переведите. Найдите слова в форме притяжательного падежа. На какой вопрос они отвечают?

Наиләнең гаиләсе. Укучының дәфтәре. Кызның курчагы.

Дамирның песие. Әтинең дусты. Малайларның тубы.

58. Замените существительные, данные в притяжательном падеже в упр. N░ 57, местоимениями аның или аларның.

Үрнәк: Наиләнең гаиләсе Ч аның гаиләсе.

59. Переведите. Найдите слова в форме притяжательного падежа. На какой вопрос они отвечают? Замените их местоимениями.

Кабинетның ишеге. Мәктәпнең көзгесе. Өйнең тәрәзәләре.

Бакчаның чәчәкләре. Өстәлнең аяклары. Күлмәкнең төсе.

60. Поставьте вместо точек нужные окончания. Переведите.

Фатирлар... бүлмәләре. Бүлмәләр... тәрәзәләре. Тәрәзәләр... пыялалары.

Республика... шәһәрләре. Шәһәр... йортлары. Йортлар... фатирлары.

61. Поставьте вместо точек нужные окончания. Переведите.

а) Мәктәпнең бакча... Әтинең акча... . Дилиянең гаилә... . Кызның чана... . Бүлмәнең тәрәзә... ,

б) Укучының кита(п)... Балаларның ту(п)... . Әбинең кала(к)... . Әнинең күлмә(к)... . Күршенең мала(й)...

62. Вместо точек вставьте подходящие существительные и нужные окончания. Переведите.

б) ...нең тәлинкә.. ...ның чә(й)... . ...ның бүлмә... ...нең апа... .

а) ...ның каләм... . ...нең сәгат(ь)... . ...ның исем... . ...нең фатир... .

63. Напишите ответы на вопросы.

1) Кемнең җаваплары дөрес? 2) Кемнең билгеләре яхшы? 3) Нәрсәнең койрыгы озын? 4) Кемнең буш вакыты юк? 5) Нәрсәнең төсе ак? 6) Кемнең әнисе сатучы?

64. Спишите предложения, вставляя вместо точек слова, данные в скобках.

1) Алиянең ... ерак түгел. 2) Әтинең ... бик авыр. 3) Күрше Илдарның ... Ч укытучы. 4) Яңа кибетнең ... матур. 5) Күлннең ... чиста түгел. 6) Күршеләрнең ... усал.

65. Переведите.

Ножка стола, дневник ученика, мама Саши, улицы города, деревья сада, цветы бабушки, дети соседей.

66. Найдите существительные в форме притяжательного падежа и напишите их во множественном числе.

1) Кунакның вакыты юк. 2) Сыерның сөте майлы. 3) Гарнмунның тавышы матур. 4) Төлкенең койрыгы озын һәм йомншак. 5) Елганың суы пычрак. 6) Җиңүченең күңеле шат.

67. Допишите окончания. Переведите.

Кәҗә... сөт... күп түгел. Сарык... йон... йомшак.

Тавык... чебиләр... сары. Әтәч... койры(к)... матур.

Каз... муен... озын. Төлке... күзләр... хәйләкәр.

68. Ответьте на вопросы.

Үрнәк: Нәрсәнең төсе ак? Ч Карның, кәгазьнең, чәчәкннең.

Нәрсәнең төсе яшел? Нәрсәнең койрыгы озын? Нәрсәнең тәме (вкус) баллы? Нәрсәнең чебиләре бар?

69. Переведите.

Минем апамның дуслары күп. Синең апаңның дуслары күп. Аның апасының дуслары күп. Безнең апабызның дуслары күп. Сезнең апагызның дуслары күп. Аларның апасының дуслары күп.

70. Просклоняйте по образцу упр. №69. Минем шәһәремнең кешеләре яхшы.

Китабымның битләре. Кызыгызның туган көне. Фатирларының ишеге. Мәктәбебезнең укытучылары. Этенең төсе. Дусларыңның ярдәме.

72. Дополните.

Үрнәк: Әниемнең тавышы, әниемнең күлмәге,

Апамның вакыты, ... Фатирының бүлмәләре, ... Әтисенең машинасы, ... Күршеләрегезнең эте, ... Бакчаларының яшелчәләре, ...

Друг моего отца. Велосипед моего брата. Платок моей мамы.

Огород моего соседа. Люди моего города. Окна моей комнаты.

74 Переведите. Составьте предложения.

Помощь твоей сестры. Сказки твоей бабушки.

Голос твоего деда. Ученики твоей школы.

Хвост твоей собаки. Цвет твоего пальто.

75. Поставьте вместо точек нужные окончания.

1) Аның апа... исеме бик матур. 2) Бу аның бүлмә... тәрәзәсе түгел. 3) Аның кита(п)... битләре чиста. 4) Аның яңа бүре(к)... төсе кара. 5) Аның попуга(й)... тавышы матур түгел.

76. Поставьте вместо точек нужные слова и окончания. Переведите.

а) ...сенең машина... . б) ...ының чалбар... .

...сының күзләр... . ...ының ту(й)... .

...сының җиләкләр... . ...енең вакыт... .

...сенең бәлеш... . ...енең сәгат(ь)... .

77. Переведите.

1) Дом его старшей сестры. 2) Директор ее школы. 3) Друзья его отца. 4) Оценки его друга. 5) Улицы ее города. 6) Адрес ее бабушки. 18

Үрнәк: Күршеләренең оныклары (внуки их соседей).Ч Күршеләренең оныгы (внук их соседей).

1) Бакчасының агачлары. 2) Туганнарының балалары. 3) Китабының битләре. 4) Уң кулының бармаклары. 5) Әбинсенең әкиятләре. 6) Әнисенең сүзләре.

79. Переведите.

1) Татарстаныбызның табигате бик матур. 2) Чишмәләре-безнең суы тәмле. 3) Урманнарыбызның һавасы чиста. 4) Кенше ләребезнең күңеле яхшы.

80. Поставьте вместо точек подходящие слова.

1) ...ебезнең урамнары киң һәм чиста. 2 )...ебезнең 3 банласы бар. 3) ...ыбызның күзләре начар күрә. 4) ...ыбызның башкаласы Ч Казан шәһәре.

81. Поставьте вместо точек подходящие слова.

...бызның ...лары.

...бызның ...сы.

...бызның ...ләре.

...безнең ...нары.

...безнең ...нәре.

...безнең ...се.

...бызның ...ы.

...безнең ...се.

82. Переведите.

1) Дочь нашей старшей сестры. 2) Старший брат нашей матери. 3) Работа нашего отца. 4) Игрушки нашего ребенка. 5) Имя нашего президента. 6) Гости нашего праздника. 7) Оценки нашего сына.

83. Переведите.

1) Сезнең песиегезнең төсе матур икән. 2) Мәктәбегезнең укучылары тәртиплеме? 3) Апагызның исеме ничек? 4) Сыерынгызның сөте тәмле. 5) Подъездыгызның идәннәре пычрак.

84. Поставьте вместо точек слова, отвечающие на вопросы.

(Кемегезнең?) (Кемегезнең?) (Кемегезнең?) (Кемегезнең?)

чалбары пычрак, бүреге җылы. уенчыклары күп икән. караваты йомшак.

85. Ответьте на вопросы.

1) Әниегезнең өчпочмаклары һәрвакыт шулай тәмле буланмы? 2) Балаларыгызның мәктәбе еракмы? 3) Сыйныфыгызнның укучылары дусмы? 4) Әбиегезнең пенсиясе зурмы? 5) Банбагызның сәламәтлеге яхшымы? 6) Фатирыгызның бүлмәләре яктымы?

86. Переведите.

1) Окна вашей квартиры. 2) Деревья вашего сада. 3) Реки вашей республики. 4) Игрушки вашего ребенка. 5) Дом вашей бабушки. 6) Праздники вашего города.

87. Поставьте вместо точек нужные слова и окончания.

...гызның тавыш... ...гезнең киңәш... ...гезнең бәйрәм...

...гызның мунча... ...гезнең эшче... . ...гызның файда...

88. Переведите. Составьте предложения.

Паркларының агачлары. Йортларының түбәсе. Шәһәрләренең бәйрәмнәре. Телевизорларының тавышы. Кибетләренең сатучылары. Авылларының болыннары.

Дневник их сына. Ошибки их учеников. Полотенце их бабушки.

Дверь их комнаты. Часы их брата. Отдых их семьи.

90. Переведите.

1) Азатның күршеләренең улы телевизор күп карый, шуңа күрә аның күзләре начар күрә. 2) Укучыларның җаваплары дөрес, чөнки алар яхшы укыйлар. 3) Малайларның туплары инде иске, чөнки көн саен футбол уйныйлар. 4) Татарларның милли ризыклары бик тәмле. 5) Туганнарның яңа йортлары әле әзер түгел.

                                                    << Предыдущая тема   ОГЛАВЛЕНИЕ    Cледующая тема >>