Местно-временной падеж обозначает место, время нахождения предмета или время, когда происходит событие.

Падежные вопросы: кемдә? (у кого?) нәрсәдә? (в чем?) кайда? (где?) кайчан? (когда?)

Окончания сущ. в местно-временном падеже

а) (Кайда?) Паркта, урманда, эштә, дәрестә, үләндә.

б) (Нәрсәдә ?) Тәлинкәдә, тартмада, чынаякта, кәстрүлдә.

в) (Кемдә?) Малайда, укытучыда, күршедә, кызда.

г) (Кайчан?) Өч көндә, биш сәгатьтә, ун минутта, бер айда, ике атнада.

92. Поставьте существительные в местно-временном падеже.

а) Фатир, кул, бакча, атна, ай, басу, Казан, Чаллы.

б) Күл, өй, бүлмә, әби, өстәл, дәфтәр, киштә, келәм.

в) Халык, агач, баш, дус, ашъяулык, кунак.

г) Көндәлек, мәктәп, чиләк, эш, кибет, сәгать.

93. Поставьте существительные в местно-временном падеже и запишите по пунктам:

1) -та: ...

3) -да: ...

4) -дә: ...

Калак, боз, яңгыр, ботка, сөт, урам, үлән, җир, болын, ашханә, агач, чәчәк, җиләк, йорт.

94. Дайте отрицательные ответы.

Үрнәк: Әти эштәме? — Юк, әти эштә түгел, ул өйдә.

1) Лилия кибеттә эшлиме? 2) Көндәлек укытучыдамы? 3) Сораулар тактадамы? 4) Акча кесәдәме?

95. Напишите по образцу. Переведите.

Үрнәк: Кем кайда эшли? Пешекче ашханәдә эшли.

а) Укытучы. Сатучы. Инженер. Табиб. Китапханәче.

б) Кибет. Шифаханә. Мәктәп. Завод. Китапханә.

96. Напишите ответы по образцу.

Үрнәк: Сатучы мәктәптә эшлиме? — Юк, сатучы мәктәптә түгел, ул кибеттә эшли.

Укытучы базарда эшлиме? Табиб мәктәптә эшлиме? Очучы машинада очамы?

97. Ответьте на вопросы.

Укучылар кайда укыйлар? Балык кайда йөзә? Песи кайда яши?

Автобус суда йөриме? Аш тәлинкәдә пешәме? Бала өстәлдә йоклыймы?

Кош кайда оча? Алмалар кайда үсәләр? Су анасы кайда яши?

98. Дополните ответы.

Агачлар кайда үсәләр? Урманда.....

Балалар кайда уйныйлар? Урамда, .... Кешеләр кайда яшиләр? Шәһәрләрдә, .... Балалар кайчан ял итәләр? Июньдә, ....

99. Ответьте на вопросы.

1) Көндәлек кемнәрдә була? 2) Сыйныф журналы кемдә була? 3) Гаиләдә акча кемдә була? 4) Кармак кемнәрдә була?

100. Добавьте окончания. Переведите.

1 атна... 7 көн.

1 тәүлек... 24 сәгать.

1 сәгать... 60 минут.

1 гасыр... 100 ел. 1 ел... 12 ай. 1 ай... 30 көн.

1 ай... 4 атна.

1 минут... 60 секунд.

1) В декабре 31 день. 2) В феврале 28 (29) дней. 3) В ноябре 30 дней. 4) В году сколько дней? 5) Сколько дней в неделе? 6) Сколько детей в классе? 7) Сколько школ в городе? 8) Сколь­ко учеников в школе? 9) Сколько уроков в 1-ом классе?

102. Запомните.

Кайда?

Минем дәфтәремдә, дәфтәрләремдә.

Синең дәфтәреңдә Аның дәфтәрендә,

дәфтәрләреңдә, дәфтәрләрендә.

Безнең дәфтәребездә, дәфтәрләребездә. Сезнең дәфтәрегездә, дәфтәрләрегездә. Аларның дәфтәрендә, дәфтәрләрендә.

103. Измените существительные по образцу. Үрнәк: Бакчада, бакчамда, бакчаларымда. Җавапта, күршедә, дуста, кулда, бүлмәдә.

104. Переведите.

1) Уң кулымда — калак, сул кулымда — ипи, тәлинкәм­дә — аш. 2) Бүлмәмдә телевизор юк. 3) Җавабымда хата бармы? 4) Көндәлегемдә яхшы билгеләр генә. 5) Рәсемемдә агачлар да, чәчәкләр дә бар. 6) Күлмәгемдә бер төймә юк. 7) Өстәлемдә кирәкле китап юк.

105. Переведите.

а) В моем доме. На моем столе. В моей стране. В моей

тетради.

б) У моих хороших друзей. У моих новых соседей. У моих

умных учителей.

106. Переведите.

1) В моем шкафу только нужные книги. 2) Твой мяч у моего брата. 3) Почему ваши тетради на моем столе? 4) Летом я живу у моей бабушки. 5) Их новый адрес есть у моей сестры. 6) В моей руке не твой учебник.

                                                    << Предыдущая тема   ОГЛАВЛЕНИЕ    Cледующая тема >>