И туган тел, и матур тел, әткәм-әнкәмнең теле!
Дөньяда күп нәрсә белдем син туган тел аркылы.
Габдулла Тукай.
| |
| татарская диалектология. |
| татарская литература |
| контакты и предложения |
Главная / татарский язык изучающим / Нигматуллина Р.Р. (Содержание) / СЫЙФАТ ФИГЫЛЬ (ПРИЧАСТИЕ) - Үткән заман сыйфат фигыльнең тартым белән төрләнеше (Употребление причастий прошедшего времени с аффиксами принадлежности)
|
СЫЙФАТ ФИГЫЛЬ (ПРИЧАСТИЕ)
|
|
ҮТКӘН ЗАМАН СЫЙФАТ ФИГЫЛЬНЕ КУЛЛАНУНЫҢ АЕРЫМ ОЧРАКЛАРЫ (ОСОБЫЕ ФОРМЫ УПОТРЕБЛЕНИЯ ПРИЧАСТИЙ ПРОШЕДШЕГО ВРЕМЕНИ) Үткән заман сыйфат фигыльнең тартым белән төрләнеше (Употребление причастий прошедшего времени с аффиксами принадлежности)
|
Часто причастие прошедшего времени присоединяет аффикс принадлежности. При этом оно выражает: а) результат действия или его объект; б) процесс действия (сам акт действия). Например: Синең әйткәнең дөрес булып чыкты. (То, что ты сказал, оказалосъ правдой.) Синең кайтып киткәнеңне берәү дә сизмәде. (Никто не заметил твой уход.)
50. Тәрҗемә итегез.
Минем әйткәнем дөрес булып чыкты. Синең әйткәнең дөрес булып чыкты. Аның әйткәне дөрес булып чыкты. Безнең әйткәнебез дөрес булып чыкты. Сезнең әйткәнегез дөрес булып чыкты. Аларның әйткәннәре дөрес булып чыкты.
51. Җөмләләрне 50 нче күнегү үрнәгендә төрләндерегез.
а) Минем шигырь укыганым укытучыбызга ошады, ә) Минем чыгыш ясаганым кичәгә аеруча бер күңеллелек өстәде.
52. Укыгыз. Тәрҗемә итегез.
Минем Казанга барганым бар (юк). Синең Казанга барганың бар (юк). Аның Казанга барганы бар (юк). Безнең Казанга барганыбыз бар (юк). Сезнең Казанга барганыгыз бар (юк). Аларның Казанга барганнары бар (юк).
53. Тәрҗемә итегез.
1) Аның беренче класста укыган сеңлесен минем мәктәптә бер тапкыр да очратканым юк. 2) Синең моңа кадәр ярышларда катнашканың бар идеме? 3) Минем бу яңа кара чалбарымны бүгенгә кадәр кигәнем юк иде. 4) Безнең бер-беребезгә беркайчан да авыр сүзләр әйткәнебез юк. 5) Аларның күптән инде бу иске җырларны җырлаганнары юк иде. 6) Сезнең бакчагызга дару үләннәре утыртканыгыз бармы?
Причастие прошедшего времени с аффиксами принадлежности может меняться по падежам.
54. Укыгыз. Тәржемә итегез.
Б. к. Минем бу йортка берничә тапкыр килгәнем (нишләгәнем?) бар.
И. к. Минем килгәнемнең (нишләгәнемнең?) нәтиҗәсе булмады.
Ю. к. Минем килгәнемә (нишләгәнемә?) сөенмәдең бугай.
176Т. к. Минем килгәнемне (нишләгәнемне?) беркем дә күрмәде.
Ч. к. Минем килгәнемнән (нишләгәнемнән?) син дә файдаланып кал.
У.-в.к. Минем килгәнемдә (нишләгәнемдә?) синең ни эшең бар?
55. Сүзтезмәләрне килешләр белән төрләндереп, җөмләләр төзегез.
а) Безнең очрашканыбыз, ә) Синең катнашканың.
56. Тәрҗемә итегез. Алар белән җөмләләр төзегез.
Аралашмаганыңа ачуланмыйм; танышмаганыма үкенмим; укымаганыгызда эшем юк; ышанмаганыбызның сәбәбе ачык; җыештырмаганыңны күрделәр; сөйләшмәгәнегезне яратмыйм; укырга керә алмаганына борчыла.
57. Җөмләләрне тәрҗемә итегез.
1) Минем бу фатирда инде күптән яшәмәгәнемне син белмәдеңмени? 2) Синең чит телләр факультетына укырга кергәнеңә без бик шатландык. 3) Безнең шахмат түгәрәгенә йөргәнебезгә әниебез дә, әтиебез дә бик канәгать. 4) Синең немец телен өйрәнергә теләмәгәнеңне укытучыгыз беләме? 5) Аның шалтыратканын бик озак көтәргә туры килде. 6) Сезнең имтиханнарыгызны начар биргәнегезгә кем гаепле?
<< Предыдущая страница ОГЛАВЛЕНИЕ Следующая тема >>
