И туган тел, и матур тел, әткәм-әнкәмнең теле! Дөньяда күп нәрсә белдем син туган тел аркылы. Габдулла Тукай. |
||||||||||||||
|
||||||||||||||
|
Главная / татарский язык изучающим / Нигматуллина Р.Р. (Содержание) / АЛМАШЛЫК (МЕСТОИМЕНИЕ) - БИЛГЕСЕЗЛЕК АЛМАШЛЫКЛАРЫ (НЕОПРЕДЕЛЕННЫЕ МЕСТОИМЕНИЯ).
Образуются от вопросительных местоимений: а) путем присоединения к ним безударных аффиксов -дыр/-дер, -тыр/-тер. Например: кайдадыр (где-то), ничектер (как-то); б) путем сочетания вопросительных местоимений со словом әллә. Например: Әллә нинди (какой-то), әллә кемнән (от кого-то). 42. Переведите. Дополните по образцу. Үрнәк : Нәрсәдер бар, нәрсәдер кирәк, ... а) Нәрсәдер, нәрсәнеңдер, нәрсәгәдер, нәрсәнедер, нәрсәдәндер, нәрсәләрдер, нәрсә беләндер, нәрсә турындадыр, нәрсә өчендер. б) Кемдер, кемгәдер, кемнедер, кемнәндер, кем янындадыр, кемдәдер, кемнекедер. в) Нидер, ниндидер, кайдадыр, каядыр, кайчандыр, ничәдер, ничектер, никтер, нигәдер, ни өчендер, кайсыдыр, күпмедер, ничәнчедер. 43. Переведите. Нәрсәдәндер курыкты; нәрсәнедер югалткан; кемнеңдер тавышы; кемдер нәрсәдер сөйли; ниндидер кош сайрый; кайдадыр бар; кайчандыр дус идек; ничәдер сум; ничектер белә; никтер ошамый; нигәдер яратмыйм; ни өчендер әйтми; кайсысыдыр шалтыраткан; күпмедер вакыт. 44. Переведите. Какой-то город; куда-то ушел; откуда-то взял; почему-то не разговаривают; когда-то читал; что-то есть; о чем-то знает; для кого-то трудно; сколько-то надо; чей-то сын; зачем-то спрашивают; где-то живет; как-то сделал; с кем-то дружит. 45. Переведите. 1) Ул сезнең артыгыздан нидер кычкырып калды. 2) Бу кешене мин кайдадыр ниндидер җыелышта күргән идем бугай. 3) Кемдер гармунда уйнады, кемнәрдер матур итеп җырладылар. 4) Хәлләрегезне никтер беркемгә дә сөйләмисез. 5) Аның сүзләре ничектер йөрәкләргә барып җитте. 6) Бу кабинетта һәрвакыт кемдер нәрсәдер сөйли. 7) Эт кемгәдер ниндидер ямьсез тавыш белән өрә иде. 8) Мин кайчандыр журналист булырга хыяллана идем, ә хәзер нигәдер бу теләк юк. 46. Переведите. 1) Он как-то и откуда-то сам все узнал. 2) Здесь что-то не так. 3) Он кому-то принес красивые луговые цветы. 4) Это какой-то знакомый почерк. 5) Говорят, сегодня по телевизору будет какой-то интересный фильм. 6) На столе остался чей-то учебник. 7) Кто-то остался после уроков и помыл пол. 8) Тебе звонил какой-то человек. 9) Вам всегда чего-то не хватает. 47. Напишите по образцу. Үрнәк: Кемдер — әллә кем. Күпмедер, кайчандыр, никтер, нигәдер, кемнәндер, кемдәдер, кем өчендер, каядыр, ничектер. 48. Измените по образцу. Үрнәк: Кемдер кычкыра — әллә кем кычкыра. Ничектер әйтте; нигәдер белмим; күпмедер акча; ниндидер сүз; кайдадыр бар; кемнеңдер баласы; никтер язмый; кемгәдер бирдек; ничәдер кеше; нидер сөйли. 49. Напишите вместо точек подходящие местоимения. 1) Урамда төне буе ... йөриләр, ... кычкырып көләләр. 2) Лилия туган көненә ... чакырмаган, кемне икән? 3)... булды синең гомер, син, Мокамай, әллә нишләдең. (Һ. Такташ) 4) Һәр кеше ... ярата, ... ярдәм итә, ... ярдәм көтә. 5) Газ плитәсендә ... яна бугай. (Кто-то, почему-то, где-то, кого-то, как-то, кому-то, от кого-то, что-то.) 50. Измените неопределенные местоимения из упр. 45 по образцу1. Үрнәк: Ул сезнең артыгыздан нидер кычкырып калды. Ул сезнең артыгыздан әллә ни кычкырып калды. 51. Переведите местоимения, данные в упр. 44 в двух вариантах. Үрнәк: Какой-то город — ниндидер шәһәр, әллә нинди шәһәр.
<< Предыдущая страница ОГЛАВЛЕНИЕ Следующая тема >>
|
|||||||||||||
Главная / | татарский язык изучающим / Нигматуллина Р.Р. (Содержание) / АЛМАШЛЫК (МЕСТОИМЕНИЕ) - БИЛГЕСЕЗЛЕК АЛМАШЛЫКЛАРЫ (НЕОПРЕДЕЛЕННЫЕ МЕСТОИМЕНИЯ). |
© Сулейман Казанский.