И туган тел, и матур тел, әткәм-әнкәмнең теле!

Дөньяда күп нәрсә белдем син туган тел аркылы.

                     Габдулла Тукай.

 

  

 
 
 
 

 
 Главная / татарский язык изучающим / Нигматуллина Р.Р. (Содержание) / ШАРТ ФИГЫЛЬ (УСЛОВНОЕ НАКЛОНЕНИЕ)


 

ШАРТ ФИГЫЛЬ

(УСЛОВНОЕ НАКЛОНЕНИЕ)

 

Условное наклонение глагола образуется от основы глагола при помощи аффикса -са/-сә. Например: Кил килсә (если придет), ал — алса (если возъмет).

 

1. Фигыльләрдән шарт фигыльләр ясагыз. Тәрҗемә итегез.

а) Үрнәк: Бар — барса.

Юын, курык, йөз, күтәр, чап, күзәт, утыр, туң, үстер, бәрел, оныт.

ә) Үрнәк: Салма салмаса.

Санама, каплама, әзерләнмә, тынычланма, өйрәнмә, аңлама, йөгермә, ял итмә, су сипмә.

2. Истә калдырыгыз.

Берлек сан Күплек сан
барлык формасы юклык формасы барлык формасы юклык формасы
Мин көлсәм ачсам көлмәсәм ачмасам Без көлсәк ачсак көлмәсәк ачмасак
Син көлсәң ачсаң көлмәсәң ачмасаң Сез көлсәгез ачсагыз көлмәсәгез ачмасагыз
Ул көлсә ачса көлмәсә ачмаса Алар көлсәләр ачсалар көлмәсәләр ачмасалар

3. Фигыльләрне зат-сан белән төрләндерегез.

Котласа, үтүкләмәсә, тексә, чакырмаса, ышанса, кермәсә.

4. Тәрҗемә итегез.

а) Әгәр яхшы укыса; әгәр өйрәнсәгез; озак көтсәләр; авыр кү­тәрсә; заманча тексәң; тыныч йокласам; беренче булып исән­ләшсәгез; тәмле пешерсәң; җиңел ачсагыз; соң шалтыратсагыз.

ә) Әгәр тиз йөгермәсә; әгәр татарча матур җырламасалар; русча дөрес сөйләшмәсәм; җылы киенмәсәң; җәй көне яхшы ял итмәсәң; чишмә суын эчмәсәң; баллы чәй яратмасаң.

5. Тәрҗемә итегез.

а) Если дашь полезный совет; если любишь сладкие яб-локи; если испеку вкусный торт; если сильно разозлится; если подождем другой автобус; если послушаетесь плохих советов; если отдохнуть в доме отдыха; если сломают дерево.

ә) Если меня не найдут; если не побеспокоитесь о здоровье; если не начнем с утра; если не спрячет дневник; если не сможет открыть запертую дверь; если не вспомнишь правило; если нас не обманете; если не найду нужный цвет.

6. Нокталар урынына тиешле фигыльләрне куеп языгыз.

Үрнәк: ...сам белермен укысам белермен.

...сак керербез

...мәсәк катнашмабыз

...сагыз хәтерләгез

...сәм укырмын

...саң эшләрсең

....сәң күрерсең

...маса яратмас

...мәсә сөйләмәс

...мәсәң яса

...масагыз утыртырсыз

...салар карарлар

.....сәләр киярләр

7. Нокталар урынына алмашлыклар куеп языгыз. Үрнәк: ... ярдәм итсәк без ярдәм итсәк.

еласаң

тексәгез

сызмасак

курыксаң

яшәсә

теләсәгез

ташламасам

йокласалар

сөйләшмәсәм

сатып алсалар

хәтерләмәсәгез

кисмәсәләр

туктамасак

очрашмасам

 

                                         << Предыдущая страница   ОГЛАВЛЕНИЕ  Следующая тема >>


   
Главная / татарский язык изучающим / Нигматуллина Р.Р. (Содержание) /  ШАРТ ФИГЫЛЬ (УСЛОВНОЕ НАКЛОНЕНИЕ)

© Сулейман Казанский.

Hosted by uCoz